فکر کنید
۱. خواص مورد انتظار برای لیوان شیشهای، میله چوبی، بشقاب سرامیکی، خطکش پلاستیکی و قوطی آلومینیمی را پیشبینی و جدول زیر را کامل کنید.
| نام جسم | شفاف / کدر | انعطافپذیر / انعطافناپذیر | شکننده / چکشخوار | رسانا / نارسانا الکتریسیته |
| :--- | :--- | :--- | :--- | :--- |
| **لیوان شیشهای** | | | | |
| **خطکش پلاستیکی** | | | | |
| **قوطی آلومینیمی** | کدر | انعطافناپذیر | چکشخوار | رسانا |
| **مداد چوبی** | | | | |
| **بشقاب سرامیکی** | | | | |
| **تایر اتومبیل** | | | | |
۲. با بررسی شکل زیر، چکشخوار بودن فلزها را با توجه به ساختار اتمی آنها توضیح دهید.
[تصویری که ساختار اتمی منظم فلزات را نشان میدهد که پس از ضربه، لایهها روی هم سر میخورند، اما ساختار به هم نمیریزد.]
پاسخ و توضیح فکر کنید صفحه 28 علوم هفتم
این فعالیت روی خاصیتهای فیزیکی ماده و ارتباط آنها با ساختار داخلی (اتمی) تمرکز دارد. 🧐
### ۱. تکمیل جدول خواص مواد
| نام جسم | شفاف / کدر | انعطافپذیر / انعطافناپذیر | شکننده / چکشخوار | رسانا / نارسانا الکتریسیته |
| :--- | :--- | :--- | :--- | :--- |
| **لیوان شیشهای** | **شفاف** | انعطافناپذیر | **شکننده** | نارسانا |
| **خطکش پلاستیکی** | شفاف / کدر | **انعطافپذیر** | شکننده | نارسانا |
| **قوطی آلومینیمی** | کدر | انعطافپذیر (اندکی) | **چکشخوار** | **رسانا** |
| **مداد چوبی** | کدر | انعطافناپذیر | شکننده | نارسانا |
| **بشقاب سرامیکی** | کدر | انعطافناپذیر | **شکننده** | نارسانا |
| **تایر اتومبیل** | کدر | **انعطافپذیر** | انعطافناپذیر | نارسانا (بسته به نوع، اما معمولاً نارسانا) |
---
### ۲. چکشخوار بودن فلزها و ساختار اتمی
**چکشخوار بودن** (Malleability) یعنی خاصیت تبدیل شدن ماده به ورقههای نازک در اثر ضربه، بدون اینکه بشکند. این خاصیت فقط در **فلزات** وجود دارد و دلیل آن مستقیماً به **ساختار اتمی فلزات** برمیگردد:
* **ساختار فلزات:** اتمهای فلزات مانند یک شبکه منظم و لایهلایه از توپهای یکسان چیده شدهاند (تصویر زیر سؤال شما این چینش منظم را نشان میدهد).
* **عملکرد در هنگام ضربه:** وقتی به یک فلز ضربه میزنیم، بهجای شکستن پیوندها، لایههای اتمی **روی یکدیگر سُر میخورند** و موقعیت جدیدی پیدا میکنند (مثل سُر خوردن یک دسته ورق روی هم).
* **نتیجه:** این سُر خوردن باعث **تغییر شکل** (پهن شدن) فلز میشود، اما ساختار کلی آن از هم پاشیده نمیشود و نمیشکند. 💥
در مقابل، در مواد شکننده (مثل شیشه یا سرامیک)، اتمها بهگونهای چیدهاند که اگر لایهای سُر بخورد، پیوندها به طور کامل شکسته شده و ماده خرد میشود.
فاطمه انالویی
1403/08/12
خوبه سوالاش
اربیکه
1403/09/06
خیلی سوال های خوبی داشت
1404/02/10
بد نیست